Recensie: Zonder ons is er geen muziek - Lotte Dondorp

Zonder ons is er geen muziek - Lotte Dondorp

ISBN 978 90 254 5959 8

Uitgeverij Atlas Contact

Hoe een recensie te schrijven over een verhalenbundel? Een bundel vol intrigerende verhalen, sterk wisselend van inhoud, sommige mystiek, andere juist heel werkelijk. Spannend tegenover voortkabbelend...

Gewoon door vragen te stellen, op zoek te gaan naar antwoorden en die op te schrijven. Hebben de verhalen een boodschap? Zijn plaats en tijd te duiden? Is dat belangrijk?

In het eerste verhaal is het al niet eens duidelijk of de verteller een jongen of een meisje is. Mijn vooringenomenheid dat het een meisje moet zijn, laat me niet los. Drie keer lezen, maar het vastgeroeste beeld laat zich niet meer uitgummen en ik mis dus alle aanwijzingen dat het ook anders kan zijn.

Zou het iets aan het verhaal veranderen? Nee, en dat is eigenlijk wat de verhalen gemeen hebben: personen, plaatsen, tijdstippen...het doet er niet toe. De verhalen gaan over iedereen en zijn van altijd en overal.

De titel van het boek komt uit een tekst van Bonnie Prince Billy. Ook zijn liedteksten variëren voor mij van glashelder tot mysterieus. Het titelverhaal is zeker één van de mooiste verhalen uit het boek: Zonder ons is er geen muziek. In het verhaal wordt deze zin uitgebreid met Zonder ons is het stil in huis. Dichter bij de kern kom je niet.

Het is heerlijk om naar teksten te luisteren (muziek) of om verhalen te lezen (zoals in dit boek), die afwijken van wat doorsnee is, ze geven je stof tot nadenken. Mooi ook dat de verhalen van Lotte Dondorp eigenlijk geen van alle af zijn. Ze prikkelen je fantasie, het kan alle kanten op en toch voel je door de opbouw van de verhalen waar het heen moet gaan zonder dat het ergens zwart op wit staat.

Lotte maakt van haar verhalen mooie betoverende sfeertekeningen met een stukje suspense, je voelt dat er iets gaat gebeuren... De omfloerste omschrijving laat de waarheid in de lucht hangen. 

Het gaat in de verhalen over het gewone leven en de onderliggende emoties: anders zijn, dromen, verdriet, angst, tijd die wonden moet helen (welke wonden?), een nieuwe lente een nieuw begin, bezinning, doden en levenden, illegalen, eenzaamheid, consequenties van gemaakte keuzes...

Hoeveel geluk hebben we met deze wereld? Deze vraag wordt in één van de verhalen gesteld. Het is een raar verhaal, raar in de zin van absurde fantasieën, juist dat zet je aan het nadenken.

Tot slot een tip: Lees dit boek op je gemak, laat de verhalen één voor één op je inwerken, ze zijn het namelijk stuk voor stuk waard die persoonlijke aandacht.

Recensie: Twee weken weg - R.C. Sherriff

Twee weken weg - R.C. Sherriff

ISBN 978 9023 471040

Uitgeverij Atlas Contact

Ga je op vakantie? Neem dit boek dan mee. Ga je niet? Lees dit boek. Het wijst je de weg dankbaar te zijn voor de kleine geneugten in het leven. 

Normaal gesproken zou de tijd waarin wij leven waarschijnlijk veel te snel zijn voor dit boek, maar nu wij door Corona allemaal gedwongen worden een stap terug te doen maant dit boek je tot rust en bezinning. Geniet zoals de familie Stevens geniet.

Samenvatting op de site:

‘Twee weken weg’ van R.C. Sherriff is een gelukzalige herontdekking uit de jaren dertig over de jaarlijkse vakantie aan zee van een doorsnee Engels gezin – met haar alledaagse routines, gekoesterde rituelen en warme herkenbaarheid. Al twintig jaar reist het gezin Stevens begin september vanuit hun Londense voorstad naar dezelfde vakantiebestemming: Bognor Regis, een badplaats ten zuidwesten van Londen. De dagen versmelten, de gedachte aan het einde van de vakantie wordt resoluut verdrongen. De kinderen knopen kortstondige vriendschappen aan, de oudste dochter beleeft haar eerste zomerliefde. Ondertussen probeert de vader zich op te laden voor de sleur die hem de komende vijftig weken wacht, en doet de moeder braaf alsof ook zij geniet van hun jaarlijkse uitspatting.

'Twee weken weg', is een heerlijk traag boek, er is veel tijd voor details en mijmeringen. Het verteltempo is laag. Lees het ook langzaam, zo ervaar je namelijk de intensiteit van de dag of van het moment. Geniet mee met de familie Stevens en voel ook hun twijfels omdat ze ergens allemaal best wel weten dat het niet altijd zo kan blijven.

In het begin voelde het boek voor mij enigszins alsof ik naar een film van Alex van Warmerdam zat te kijken: voyeuristisch, ongemakkelijk en absurd. De familie leidt een kleurloos bestaan zonder zich daar zelf van bewust te zijn. Vader fleurt gedenkwaardige momenten in gedachten op door ze van rode letters te voorzien. Iets wat mooi vormgegeven is op de kaft van het boek: iets opliggende rode letters met de tekst Twee weken WEG.

Het is een familie met ouderwetse normen en waarden (logisch gezien de tijd waarin het geschreven is). Vader is superieur en bepalend, moeder gedienstig en nerveus, de oudste kinderen volgzaam, het jongste kind klein en speels. Maar net als je denkt dat alles altijd volgens vaste patronen verloopt, treedt de ontspanning van de vakantie in en krijgt ieder meer ruimte voor zichzelf. Al lezend leer je elk gezinslid beter kennen, ieder heeft zijn eigen gedachtegangen over de vakantie, maar ook over hoe hij of zij in het leven staat en wat het familieleven betekent. Je leest deze gedachten met de bril van onze huidige tijd op, daarom voelde het voor mij regelmatig beklemmend: "Het kan toch niet goed kan blijven gaan..."

Het is ook een boek dat voor mij uiting geeft aan het gevoel hoe bijzonder mijn jeugdvakanties waren: zielsgelukkig en onbezorgd met je vlieger in de duinen. Toen was geluk heel gewoon. 

Er zitten echt prachtige bijna filosofische gedachten in het verhaal: Zo zijn de avond voor het vertrek en de reis zulke intensieve aangelegenheden dat de aankomst een zweem van paniek veroorzaakt. Is vakantie slechts een saaie anticlimax van de reis en de voorbereidingen? 

Het verstrijken van de tijd wordt omschreven als een locomotief die in de mist op stoom moet komen, steeds meer vaart maakt... en als je dan na twee weken op de laatste avond terugdenkt aan de eerste avond van de vakantie ... dan kun je dat beschouwen als verspilde tijd. Maar dat zou dom zijn, veel beter is het te denken in uren en minuten die volgepakt zitten met interessante dingen. 

De familie is erg op zichzelf, ze zijn wat gewoontjes, ze zijn zeker niet rijk maar ze hebben meer fatsoen dan een rijkaard die ze tegenkomen en ze zijn gelukkig. Geluk blijkt niet te koop en dat realiseren ze zich heel goed.

Er is ook weemoed, ze begrijpen allemaal dat dingen veranderen en dat er een eind aan dingen komt, maar herinneringen blijven...

Is hun/het leven saai? 

Nee zeker niet.